Αυστηρά πράσινα κριτήρια, σύμφωνα με ισχυρούς δείκτες αειφορίας για τη χρηματοδότηση έργων και επενδύσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης θέτει η Κομισιόν, μέσω της αρχής «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης»
Σημαντικό εργαλείο για την πράσινη μετάβαση
Το πλέγμα των διατάξεων που συνθέτουν την καθοδήγηση της αρχής «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης», αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την πράσινη μετάβαση. Μάλιστα, η αρχή «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης», εγκαθιδρύεται παράλληλα με την απαίτηση, ότι τουλάχιστον το 37 % των δαπανών για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται σε κάθε εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα πρέπει να στηρίζει κλιματικούς στόχους. Γεγονός, που καταδεικνύει, ότι οι πράσινοι δείκτες, θα πρέπει να διατρέχουν, όλα ανεξαιρέτως τα επενδυτικά σχέδια και τα προγράμματα που θα συμπεριλάβει η χώρα για χρηματοδότηση από ταμείο ανάκαμψης.
Ποια είναι η αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης
Η αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης, ερμηνεύεται κατά την έννοια του άρθρου 17 του κανονισμού για την ταξινόμηση, που θέτει ουσιαστικά τα κριτήρια καθορισμού οικονομικών δραστηριοτήτων ως βιώσιμες και συμβατές με το περιβάλλον. Ειδικότερα, το άρθρο αυτό, ορίζει τι συνιστά «σημαντική επιβάρυνση» για τους έξι περιβαλλοντικούς στόχους που καλύπτονται από τον κανονισμό για την ταξινόμηση, ως εξής:
- Μια δραστηριότητα θεωρείται ότι επιβαρύνει σημαντικά τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής εάν οδηγεί σε σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου·
- Μια δραστηριότητα θεωρείται ότι επιβαρύνει σημαντικά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή εάν οδηγεί σε αυξημένο αρνητικό αντίκτυπο των πραγματικών και των αναμενόμενων κλιματικών συνθηκών στην ίδια τη δραστηριότητα ή σε ανθρώπους, φυσικούς πόρους ή περιουσιακά στοιχεία.
- Μια δραστηριότητα θεωρείται ότι επιβαρύνει σημαντικά τη βιώσιμη χρήση και την προστασία των υδάτινων και των θαλάσσιων πόρων εάν είναι επιβαρυντική για την καλή κατάσταση ή για το καλό οικολογικό δυναμικό των υδατικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων, ή για την καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων·
- Μια δραστηριότητα θεωρείται ότι επιβαρύνει σημαντικά την κυκλική οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης δημιουργίας και της ανακύκλωσης αποβλήτων, εάν η εν λόγω δραστηριότητα οδηγεί σε σημαντικές ανεπάρκειες ως προς τη χρήση υλικών ή στην άμεση ή έμμεση χρήση φυσικών πόρων, ή εάν αυξάνει σημαντικά την παραγωγή, την αποτέφρωση ή τη διάθεση αποβλήτων, ή εάν η μακροπρόθεσμη διάθεση αποβλήτων ενδέχεται να προκαλέσει σημαντική και μακροπρόθεσμη βλάβη στο περιβάλλον·
- Μια δραστηριότητα θεωρείται ότι επιβαρύνει σημαντικά την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης εάν οδηγεί σε σημαντική αύξηση των εκπομπών ρύπων στην ατμόσφαιρα, στα ύδατα ή στο έδαφος·
- μια δραστηριότητα θεωρείται ότι επιβαρύνει σημαντικά την προστασία και την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων εάν είναι σε σημαντικόβαθμό επιβαρυντική για την καλή κατάσταση και την ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων ή είναι επιβαρυντική για την κατάσταση διατήρησης οικοτόπων και ειδών, συμπεριλαμβανομένων όσων είναι ενωσιακού ενδιαφέροντος.
Τι πρέπει να αποδεικνύουν τα κράτη μέλη
Σε κάθε περίπτωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσδιορίσουν και να τεκμηριώσουν ποιον από τους έξι περιβαλλοντικούς στόχους του κανονισμού για την ταξινόμηση στηρίζει η εκάστοτε επένδυση, πρόγραμμα, ή μέτρο. Ταυτόχρονα ωστόσο, θα πρέπει να να καταδείξουν ότι το μέτρο δεν επιβαρύνει σημαντικά τους υπόλοιπους περιβαλλοντικούς στόχους. Για παράδειγμα, όταν ένα έργο ή μία επένδυση έχει συντελεστή 100 % όσον αφορά την υποστήριξη των στόχων της κλιματικής αλλαγής, η αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης θεωρείται ότι τηρείται ως προς τον σχετικό στόχο της κλιματικής αλλαγής (δηλ. τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής ή την προσαρμογή σε αυτήν). Για παράδειγμα, ένα καθεστώς στήριξης/ανανέωσης για την αντικατάσταση παρωχημένου τροχαίου υλικού με τροχαίο υλικό μηδενικών εκπομπών καυσαερίων θα μπορούσε να εμπίπτει στην κατηγορία αυτή.
Καθοδήγηση δύο σταδίων
Η καθοδήγηση της Κομισιόν, περιγράφει βασικές αρχές και μια μεθοδολογία δύο σταδίων για την αξιολόγηση της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προκειμένου να διευκολύνει τα κράτη μέλη στην εκπόνηση των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Η τήρηση της αρχής της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» αποτελεί προϋπόθεση για την έγκριση των σχεδίων από την Επιτροπή και το Συμβούλιο, όπως προβλέπεται στον κανονισμό για τη θέσπιση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ως εκ τούτου:
Πρώτον: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν ενδελεχώς τους έξι περιβαλλοντικούς στόχους για να προσδιορίσουν εκείνους για τους οποίους απαιτείται ουσιαστική αξιολόγηση.
Δεύτερον: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν ουσιαστική αξιολόγηση ως προς τη μη πρόκληση σημαντικής βλάβης για τους περιβαλλοντικούς στόχους που την απαιτούν.